Pagdalo sa Pagtitipon ng Philippine PEN sa CCP

PAGDALO SA PAGTITIPON NG PHILIPPINE PEN SA CCP
Maikling sanaysay ni Gregorio V. Bituin Jr.

Naimbitahan ako ng ANI Journal ng Cultural Center of the Philippines (CCP) na dumalo sa Truth in the Telling: Power and the Pen, Philippine PEN Congress 2022, sa ika-20 ng Setyembre 2022, ganap na ikalawa ng hapon. Ang ibig sabihin ng PEN ay Poets, Essayists and Novelists. Isa itong pambihirang pagkakataon kaya ito'y aking dinaluhan.

Sino nga ba ako para maimbitahan? Simpleng manunulat lang ako na namamatnugot ng isang dyaryong pangmaralita - ang Taliba ng Maralita ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML). Hindi kilala, manunulat lang ng mga maralita. Marahil, kaya ako naimbitahan ay dahil isa ang aking akda sa mga nakasamang nalathala sa ANI 41, na taunang aklat pampanitikan ng CCP.

Sayang nga lang at late na nang mabasa ko ang panawagan sa ANI 42. Setyembre na nang malaman ko, na Agosto 31, 2022 pala ang deadline. Sana'y nakapagpasa muli ng akda. Gayunpaman, may next time pa naman.

Nakarating ako ng CCP ng kalahating oras bago ang 2pm. Ang venue daw ay sa Main Lobby kaya umakyat ako ng ikalawang palapag. Binati ako ng dalawang kaibigan nang makita ako - si Nini Oñate ng grupong Dakila, at ang manunulat na si Bebang Siy na nagtatrabaho sa CCP.

Nag-ikot muna ako sa loob, dahil may booth ng mga nakalatag na libro. Una ko agad binili ang Trip to Quiapo, Scriptwriting Manual ni national artist Ricky Lee. Nang matapos ang programa bandang ikaanim ng gabi ay saka ko nabili sa booth ng CCP books ang walo pang aklat. Ang ANI 26 (2000), ANI 27 (2001) at ANI 29 (2003) ay nabili ko ng P30 lang ang isa, habang ang limang aklat pa, na nagkakahalaga ng P20 bawat isa ay ang Dulaan ni Doreen G. Fernandez, Panitikan ni Resil B. Mojares, Musika ni national artist for music Ramon P. Santos, Pelikula ni national artist for literature Bienvenido Lumbera, at sining Biswal ni Alice G. Guillermo.

Ayon sa emcee na si Glenn Sevilla Mas ng Philippine Center of International PEN, iyon ang unang hybrid congress matapos ang pandemya, at iyon din ang unang Philippine PEN Congress matapos mamatay si national artist F. Sionil Jose, na siya ring tagapagtatag ng Philippine PEN. Sa mga bigating manunulat na ito ay malaking bagay na sa akin ang maimbitahan sa ganitong pagtitipon.

Nagbigay rin ng pananalita ang dating Miss Universe at ngayon ay CCP Chairman Ms. Margarita Moran-Floirendo.

Ipinakilala naman ni Ginoong Charlson Ong, na kasalukuyang chairman ng Philippine PEN ang pangunahing tagapagsalita na si national artist for literature (2022) Gemino Abad. Ayon kay Ong, si Abad ay admirer ng Jesuit priest poet Gerald Manley Hopkins kaya siya rin ay naging seminarista. Nang mabasa naman ni Abad ang American poet na si Robert Frost, na nagsabing to write poetry is to be a farmer, ay nagnais din siyang maging magsasaka. Si Abad din ang tagapagtatag ng Philippine Literary Arts Council.

Narito ang ilang naitala ko sa talumpati ni Gemino Abad. 
- "Mind and imaginatin are one." 
- "Look for etymology of words." 
- "Homo sapiens, sapiens in Latin is wise."
- "Conscience and consciousness has the same etymology, from Latin shere, to know." 
- "Translation means to carry, to ferry." 
- "Sanaysay, saysay, significance, weave of meaning."
- "Diwa, spirit or soul, intuition, insight."
- "Paksa, subject, theme, luminousence of thought."
- "If you are moved, you understood something."
- "A man of honor is a man of his word."
- "Education is the most important in any country."
- "I am because we are. Ubandu by Nelson Mandela." 
- "Know yourself is the beginning of wisdom, not knowledge." 
- "Without language, no critical thinking."

Naging co-emcee ni Mr. Mas si Miss Holgado (di ko nakuha ang unang pangalan) para sa Free the Word. Doon ay tinawag niya isa-isa ang mga performer na bumigkas ng kani-kanilang piyesa.

Unang bumigkas ay si Guerlan Luarca, na nasa zoom. Ang huli niyang linyang binigkas ay "matagal nang sinumpa ang Maynila."

Sunod ay si Vierra Tagbitille ng PEN Finland. Sunod ay sina Jenny Ortuostre at Che Sarigumba, na pawang lumikha ng proyektong Mothers Write in the Time of Covid.

Si Malena Ferdous ng PEN Bangladesh ay bumigkas din ng kanyang piyesa.

Makabagbag damdamin naman ang mahabang tulang binigkas ni Nanding Josef hinggil kay Jibin Arula, na tanging nakaligtas sa Jabidah massacre.

Nag-spoken poetry din sina Juan Ekis, Alyza Taguilaso, Adjemi Arumpac, Arielle Magno, at P. Sanchez. Pati na rin si Mitra Bandhu Poudel ng PEN Nepal.

Matapos ang mga performance ay ipinakilala ni Bebang Siy ang mga dumalong bookshop, tulad ng sumusunod:
- CCP Bookshop
- Aklat Alamid
- Milflores Publishing
- Ricky Lee productions
- UST Publishing House
- The Good Intentions Publishing

Ipinakilala rin ang literary journal na LUNA, na sinulat ng mga baguhang manunulat. Hindi ko na ito nabili dahil P450. Nasa P540 na rin kasi ang nabili kong aklat na nabanggit ko sa itaas.

Umuwi ako galing sa CCP ng bandang ikaanim na ng gabi. Kung ang pagpunta ko roon ay namasahe ako ng P89 galing Cubao, pagbalik ko ng Cubao ay P12 na lang. Hindi na ako nag-tricycle (P50), nag-LRT (P15) at MRT (P24), kundi naglakad mula CCP hanggang Taft-Vito Cruz, nag-dyip patungong EDSA (P12), at sumakay ng bus carousel na libreng sakay hanggang Disyembre.

Maraming salamat sa imbitasyon. Isang memorableng karanasan ito sa akin, at sana, sa mga susunod pang pagtitipon ng PEN ay muli akong maging bahagi. Mabuhay ang Philippine PEN!

Mga Komento

Kilalang Mga Post